agus
(Conj Coord)

Ba chosúil le Cioclóip na Gréige é sa mhéad is go raibh súil amháin aige i lár a éadain agus bhí an dara súil aige ar chúl a chinn. 🔊

Nuair a bhain an chéad cheann thosaigh an fraoch ag feo; leis an dara ceann tháinig dath donn ar an bhféar; leis an tríú ceann tháinig teas isteach sna crainn agus sna coillte; leis an gceathrú ceann d'éirigh deatach ó na crainn; leis an gcúigiú ceann tháinig dath na fola ar an dúiche; leis an séú ceann spréach ach leis an seachtú ceann bhí an lasóg sa bharrach ó cheann ceann na háite. 🔊

Dream a tháinig ó íochtar na farraige isteach ba ea na Fothmhuireáin agus dheinidís creach agus círéib ar thailte na hÉireann. 🔊

raibh aige ach iníon amháin, Ethniú, agus lena chinntiú nach mbeadh aon mhac aici chuir í i ndún sa Tor Mór, an bheann ba airde agus ba dheacra ionsaí ar oirthear Thoraigh. 🔊

Mar ba dhual lean Balor air lena chreacha agus thógadh ainmhithe agus sclábhaithe ón mórthír isteach go Toraigh. 🔊

Ba é an Taoiseach ar na Tulacha Beigile, ceantar atá idir Gort a'Choirce agus Gaoth Dobhair, Mac Ceannfhaola. 🔊

Thug Mac Ceannfhaola an bhó leis, áfach, in aon áit a raibh ag dul agus ligfeadh as a radharc í. 🔊

amháin chuaigh Mac Ceannfhaola chuig an cheárta chun sleá a fháil déanta agus thug leis an bhó. 🔊

Bhí Balor ag faire air seo agus thapaidh an deis. 🔊

D'iompaigh é féin isteach ina stócach deas rua agus chuaigh chun cainte le Mac Sambthainn. 🔊

D'inis gur chuala an bheirt deartháir sa cheárta a go ndéanfaidís sleá do Mac Sambthainn as iarann agus go n-úsáidís gach a raibh de chruach a bhí sa cheárta chun sleá galánta a dhéanamh do Mhac Ceannfhaola. 🔊

Phléasc Mac Sambthainn le teann feirge agus chuir gach mallacht faoin spéir ar a dheartháireacha. 🔊

D'fhág an rópa leis an stócach agus isteach leis sa cheárta. 🔊

D'ardaigh Balor an bhó leis le luas lasrach agus bhí istigh i lár Thoraigh aige sular tháinig na deartháireacha amach. 🔊

Chuaigh go Birage, duine de mhuintir na , agus dúirt leis go socródh marú Balor. 🔊

Lena seo a dhéanamh ghléas Mac Ceannfhaola suas mar ghirseach agus d'ardaigh é i mbéal stoirme agus isteach go dtí an Túr Mór áit a raibh iníon Bhalor, Ethniú, ag cur fúithi. 🔊

Bhí eagla ar na buimí an t-eiteach a thabhairt do bhean de mhuintir na agus scaoileadh isteach iad. 🔊

Chlúdaigh Birage na buimí le néal suain agus fágadh Mac Ceannfhaola agus Ethniú le chéile. 🔊

Thug Birage Mac Ceannfhaola amach arís agus ar ais go dtí an mhórthír. 🔊

Ceanglaíodh isteach i mbraillín iad agus tugadh iad go poll súraic amach ón chósta faoi mar a d'ordaigh Balor. 🔊

Thit an dealg a bhí á gceangal sa bhraillín amach agus thit na leanaí isteach san uisce. 🔊

Níor bádh an páiste a chuaigh go tóin poill, áfach, mar thug Birage ar ais faoin uisce é go dtí an mhórthír agus thug athair é. 🔊

Ar a chlos sin bhailigh chuige a chuid laochra agus thug aghaidh ar an mhórthír. 🔊

Rug duine de na laochra greim gruaige air, duine eile greim láimhe agus an tríú duine greim coise agus síneadh é thar chloch mhór mar ar bhain Balor an cloigeann de le haon bhuile amháin shleá. 🔊

Cloch Cheannfhaola a tugadh ar an chloch ar ar maraíodh Mac Ceannfhaola agus sin é an t-ainm atá ar an pharóiste fós. 🔊

Tar éis Mac Ceannfhaola agus a mhuintir a mharú cheap Balor go bhféadfadh an ceann ab fhearr a fháil ar an tairngreacht agus thugadh cuairt ar an mórthír agus ar cheárta Ghobniú . 🔊

Is anseo a bhuaileadh le mac a iníne agus gan a fhios aige céarbh é go díreach. 🔊

Bhí a fhios ag an stócach céarbh é a athair féin agus bhí scéal a bháis aige ach raibh a fhios aige a mharaigh é. 🔊

amháin tháinigh Balor go dtí an ceárta agus thárla go raibh Gobniú ar shiúl ag an am. 🔊

Thosaigh Balor ag maíomh faoina chuid gaiscí, scéalta faoi mar a ghabh Mac Ceannfhaola agus mar a mharaigh é, ina measc. 🔊

D'fhan an stócach lena sheans agus nuair a bhí droim Bhalor leis chuir iarann dearg te go feirc trína shúil ar chúl a chinn agus amach trína shúil nimhneach. 🔊

Thit Balor ina phléist ar an láthair agus dhoirt a chuid fola amach trína shúil go ndearna loch de. 🔊

Frequency index

Alphabetical index